مرتضی پاشایی، «خروج از دایره الگوبرداری، مبارزه جانانه با سرطان»

مرگ زودهنگام چهره جوان موسیقی پاپ ایران مرتضی پاشایی نه تنها دوستان و دوستدارانش را اندوهگین کرد، بلکه حتی برای بسیاری که او را کمتر می‌شناختند خبر غم‌انگیزی بود. این خواننده، نوازنده و آهنگساز سی ساله که از یک سال پیش با سرطان معده می‌جنگید سرانجام صبح روز جمعه بیست و سوم آبان‌ماه در تهران درگذشت. در کارنامه فرهنگی او چندین تک‌ترانه و سه آلبوم ثبت شده که آخرین آنها به نام «اسمش عشقه» همین یکی دو ماه پیش منتشر شد.

 

 

پاشایی فعالیت حرفه‌ای خود را حدود چهار سال پیش آغاز کرد و دو سال بعد اولین آلبوم او با نام «یکی هست» به بازار آمد. ترانه‌سرا و روزنامه‌نگار ساکن ایران بابک صحرایی معتقد است که هرچند مرتضی پاشایی در آغاز به عنوان دنباله‌روی سبک کسانی مانند شادمهر عقیلی و محسن یگانه شناخته می‌شد، اما توانست به زودی شیوه مستقلی در خلق آثار موسیقایی بیابد.

بابک صحرایی: جزو معدود خواننده‌هایی بود که توانست خیلی زود از این دایره به اصطلاح الگوبرداری خارج بشود و بتواند برای خودش جایگاه مناسبی کسب کند. خیلی زود توانست به استقلال هنری و فکری برسد و حتی در مقاطعی از خواننده‌هایی که در ابتدا از آنها الگوبرداری می‌کرد پیشی بگیرد. توانست تبدیل به خواننده‌ای تراز اول شود، چه از منظر ترانه و موسیقی و اجرای خواننده، چه از جهت مارکت (بازار) و استقبالی که جامعه از او انجام داد. مرتضی پاشایی را ما می‌توانیم جزو محبوب‌ترین خواننده‌های چهار پنج سال اخیر بدانیم و قطعاً با اتفاق ناگواری که افتاد، این محبوبیت ماندگار می‌شود.

شاعر و ترانه‌سرای ایرانی حسن علیشیری وضع فعلی بازار موسیقی ایران را در موفقیت مرتضی پاشایی دخیل می‌داند و آثار او را جزو سبک سهل و ساده‌ای از موسیقی پاپ به حساب می‌آورد که این روزها در ایران محبوب است.

حسن علیشیری: موسیقی پاپیولاری (عامه‌پسندی) است که مبتنی است بر کلام بسیار ساده، ملودی‌های به نسبت آشنا که شباهت‌هایی به فضاهای نوحه و غیره دارد، تنظیم‌هایی ساده هستند، فضاهای پاپیولار گذشته را به خاطر می‌آورند... موسیقی مرتضی پاشایی هم در همین فضا بوده‌است. تعداد آثاری که در سال‌های اخیر منتشر کرده واقعاً تعداد زیادی نیست اما به دلائل متعدد مورد استقبال قرار گرفته‌است. آثارش را نمی‌توانیم بالاتر از سطح استاندارد بازار بدانیم.

در ماه‌های اخیر شایعاتی هم شکل گرفت مبنی بر اینکه اعلام بیماری خواننده پرطرفدار تنها حربه‌ای برای بازاریابی بهتر و جلب مخاطب است یا او از این مسئله بهرده‌برداری تجاری می‌کند. بابک صحرایی شاعر و ترانه‌سرا اما هرگونه اتهام اینچنینی را بی‌پایه و اساس می‌داند و می‌گوید مرتضی پاشایی برای کسب اعتبار از چنین حربه‌هایی بی‌نیاز بود.

صحرایی: باید از زاویه دیگری نگاه کنیم. مخاطب موسیقی ایران تعارفی با هنرمندش ندارد. اگر مرتضی پاشایی قطعات خوبی اجرا نمی‌کرد مطمئن باشید که مردم گوش نمی‌کردند، یعنی در حد یک خبر و تیتر می‌ماند که هنرمندی دچار بیماری ناگواری شده، اما مرتضی پاشایی در روزهایی که دچار بیماری مهلکی بود قطعات زیباتری تولید کرد، از منظر اجرای خواننده، ترانه و موسیقی در سطح قابل قبولی قرار دارند.

ترانه‌سرای ساکن ایران حسن علیشیری ابتلای این استعداد جوان به سرطان را در گسترش محبوبیتش بی‌تأثیر نمی‌داند، اما معتقد است که چنین مسئله‌ای کاملاً طبیعی است و جای بدگمانی یا سرزنش ندارد.

علیشیری: در هر جای دنیا هم اگر خواننده‌ای جوان درگیر مبارزه با سرطان بود، قطعاً رسانه‌ها به او توجه می‌کردند، مخاطبان به او توجه می‌کردند... حتی خیلی بیشتر از توجهی که به مرتضی پاشایی در رسانه‌های رسمی کشور ما شد. وجه مبارزه ایشان با بیماری سرطان بسیار پررنگ‌تر از وجه فعالیت موسیقایی ایشان بوده، تأثیرگذارتر بوده. الان اگر شما می‌بینید که در فضای مجازی یا شبکه‌های اجتماعی مخاطبان، مردم عادی و همچنین بسیاری از هنرمندان دارند درباره مرتضی پاشایی صحبت می‌کنند، به نظر من بیش از آن که به خاطر آثاری بوده که از او شنیده‌اند، به خاطر این مبارزه بسیار جانانه‌اش با سرطان در یک سال گذشته بوده. یعنی به جای اینکه در بستر بیافتد، ترجیح داد که کار بسازد، روی صحنه کنسرت‌های موسیقی ظاهر بشود... و من این وجه از شخصیت مرتضی پاشایی را خیلی پررنگ‌تر از وجه حرفه‌ایش می‌بینم.

پیکر خواننده و آهنگساز سی ساله مرتضی پاشایی روز یکشنبه ۲۵ آبان‌ماه در قطعه هنرمندان بهشت زهرای تهران به خاک سپرده خواهد شد.